Aan de slag: Lager Onderwijs

Binnen de vakdiscipline Attitudes, onderdeel persoonsvormende en socialiserende vaardigheden – identiteit en respect – gelden de volgende minimumdoelen:

• 9.1.11: Kennen van de begrippen racisme, discriminatie en diversiteit.
• 9.1.12: Weten hoe racisme en discriminatie mensen schaadt.
• 9.1.13: Weten dat persoonlijke identiteit gelaagd en dynamisch is.
• 9.1.14: Het belang kennen van het aangeven en respecteren van grenzen.
• 9.1.15: Positieve en negatieve manieren van omgaan met diversiteit herkennen.
• 9.1.16: Incidenten van racisme en discriminatie kunnen melden bij een verantwoordelijke volwassene.
• 9.1.17: Kennis van de voornaamste rechten en plichten onder het VN-kinderrechtenverdrag, waaronder het recht op een eigen identiteit.

çavaria vertaalde de minimumdoelen van de overheid naar concretere leerdoelen, waarmee leerkrachten aan de slag kunnen: 

Seksediversiteit

• Weten dat de meeste jongens een penis hebben en de meeste meisjes een vagina en dat beide evenwaardig zijn.
• Weten dat wanneer kinderen groot worden, je de verschillen meestal makkelijker kan zien. Meisjes krijgen meestal borsten en jongens krijgen meestal een baard en snor.
• Weten dat niet alle kinderen een lichaam hebben dat perfect in de hokjes 'jongen' en 'meisje' past en dat dit ook normaal is.
• Weten dat lachen of pesten om iemands lichaam pijn doet en fout is.
• Weten dat je je lichaam niet moet tonen en er niets over hoeft te vertellen, als je dat niet wil. (9.1.14)

Genderdiversiteit

• Weten dat de meeste jongens later mannen worden en de meeste meisjes later vrouwen, maar dat sommige mensen zich anders voelen of anders ontwikkelen, en dat dat oké is. (9.1.17)
• Weten dat jongens en meisjes meer op elkaar lijken dan dat ze verschillen:
  • Kledij, activiteiten of beroepen zijn nooit "enkel voor jongens" of "enkel voor meisjes".
  • Meiden en jongens mogen met elkaar spelen en mogen met elk speelgoed spelen.
  • Meiden en jongens kunnen en mogen alle emoties voelen: verdrietig, blij, bang, stoer,...
• Weten dat je niet van geslacht verandert doordat je andere kleren draagt, je kapsel of hobby's hebt.
• Begrijpen dat persoonlijke identiteit in de loop van de tijd kan veranderen. (9.1.13)

Seksuele en romantische diversiteit

• Weten wat verliefdheid is, hoe ze het kunnen herkennen en tonen.
  • Bekijk ook: lesgeven over relaties (Sensoa)
• Weten dat ze zelf mogen kiezen of, aan wie en wanneer ze vertellen dat ze verliefd zijn op iemand. (9.1.14)
• Weten dat meisjes ook op meisjes verliefd kunnen worden en jongens op jongens en dat dat oké is.
• Weten dat sommige mensen nooit verliefd worden en dat dat oké is.
• Weten dat sommige mensen meerdere keren op iemand anders verliefd worden en dat dat oké is.
• Weten dat niet alle kinderen een mama en een papa hebben. Sommige kinderen hebben twee mama's of twee papa's, maar één ouder, een plusouder, een stiefouder, een pleegouder, enzovoort.
  • Weten dat al deze gezinssituaties evenwaardig zijn.

Discriminatie

• Weten dat meisjes en jongens allebei oké zijn. De ene is niet beter dan de andere.
• Kennen de begrippen diversiteit, discriminatie en racisme. (9.1.11)
• Weten hoe je positief kan omgaan met diversiteit (bv. nieuwsgierig zijn, vragen stellen, vriendschap sluiten). (9.1.15)
• Weten dat uitlachen, pesten of buitensluiten omwille van anders-zijn vormen van discriminatie zijn. (9.1.12)
  • Weten dat wanneer iemand zegt dat jij iets niet mag 'omdat je een jongen/meisje bent', dit discriminatie is.
  • Weten dat discriminatie mensen pijn doet en onrechtvaardig is.
• Oefenen om incidenten of uitsluiting te vertellen aan een vertrouwde volwassene. (9.1.16)

Binnen de vakdiscipline Wetenschap en Techniek, onderdeel fysieke functies van de mens, geldt het volgende minimumdoel:

• 3.3.1: Kennen de begrippen: de teelbal, de zaadleider, de penis, de eierstok, de eileider, de baarmoeder, de vagina,...

Binnen de vakdiscipline Geschiedenis, onderdelen kennis van het verleden en erfgoed, identiteit, betekenis, relatie verleden-heden, gelden de volgende minimumdoelen:

• 5.1.3: Weten hoe mensen in de hedendaagse tijd samenleefden, waaronder: vrouwenemancipatie, homohuwelijk,...
• 5.3.2: Relatie tussen heden, verleden en toekomst kunnen uitleggen rond racisme en discriminatie.

Binnen de vakdiscipline ICT, onderdeel mediawijsheid, geldt het volgende minimumdoel:

• 8.3.4: Begrijpen hoe digitale media invloed heeft op henzelf en anderen, met aandacht voor ethische, sociale, regelgevende, gezondheids- en veiligheidsaspecten.

Binnen de vakdiscipline Attitudes, onderdeel persoonsvormende en socialiserende vaardigheden, gelden de volgende minimumdoelen:

• 9.1.7: Kennen van de begrippen vooroordeel en gelijkwaardigheid.
• 9.1.8: Weten hoe racisme en discriminatie in de (sociale) media voorkomen.
• 9.1.13: Kunnen illustreren hoe diversiteit het samenleven verrijkend en uitdagend maakt.
• 9.1.14: Kennen organisaties die zich inzetten voor kinder- en mensenrechten.
• 9.1.15: Weten wat de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens is.
• 9.1.17: Kunnen illustreren hoe kinder- en mensenrechten in de maatschappij geschonden worden en hoe mensen voor deze rechten strijd voeren.

çavaria vertaalde de minimumdoelen van de overheid naar concretere leerdoelen, waarmee leerkrachten aan de slag kunnen: 

Seksediversiteit (3.3.1)

• Kennen de namen en functies van belangrijke geslachtskenmerken: penis, vagina, teelballen, zaadleiders, eierstokken, eileiders, baarmoeder,...
• Weten hoe het lichaam verandert tijdens de puberteit: hormonen, lichaamsbouw, beharing, borsten, stem, menstruatie,...
  • Bekijk meer op: Lesgeven over puberteit (Sensoa)
• Weten dat elk lichaam anders is en oké is.
• Weten dat niet ieders lichaam perfect in de hokjes 'jongen' en 'meisje' past en dat bij sommige jongeren het lichaam in de puberteit anders kan ontwikkelen dan verwacht (intersekse).
  • Tip: Bekijk het verhaal van Wen Long
• Weten dat iemand uitlachen of pesten omwille van diens lichaam of puberteitskenmerken niet oké is en pijn doet.
• Weten dat je je lichaam niet moet tonen en er niets over hoeft te vertellen, als je dat niet wil. (9.1.14)

Genderdiversiteit

• Weten dat transgender personen zich anders voelen dan hun geboortegeslacht en dat dat oké is.
  • Weten dat ze terecht kunnen bij Awel en Lumi met vragen hierover.
• Weten wat gendernormen zijn: maatschappelijke verwachtingen over jongens en meisjes.
  • Kunnen illustreren hoe gendernormen niet altijd overeenkomen met de realiteit.
  • Weten dat het moeilijk kan zijn voor mensen om te voelen dat ze niet voldoen aan gendernormen.
  • Begrijpen dat iedereen zichzelf mag zijn en eigen keuzes mag maken. 

Romantische diversiteit

• Weten hoe je kan vertellen dat je (niet meer) verliefd bent.
  • Bekijk ook: lesgeven over relaties (Sensoa)
• Weten dat je niet kiest op wie je verliefd wordt: gevoelens ontstaan vanzelf.
• Kennen verschillende romantische oriëntaties: hetero, homo, lesbisch, bi.
• Weten dat sommige mensen nooit verliefd worden en dat dat oké is (aromantisch).
• Weten dat verliefdheid hetzelfde is voor holebi's als voor hetero's.
• Weten dat ze zelf mogen kiezen of, aan wie en wanneer ze vertellen dat ze verliefd zijn op iemand.
• Weten dat ze terecht kunnen bij Awel en Lumi met vragen over verliefdheid.

Seksuele diversiteit

• Weten dat meiden ook met meiden seks kunnen hebben en jongens met jongens.
• Weten dat penetratie niet noodzakelijk is om seks te hebben en dat het oké is om dat niet te willen.
• Weten dat sommige mensen nooit of weinig zin kunnen hebben in seks en dat dat oké is (aseksueel).
• Bekijk: lesgeven over seks en de eerste keer (Sensoa)
• Weten dat ze terecht kunnen bij Awel en Lumi met vragen over seks.

Samenleven in diversiteit

• Kennen de begrippen vooroordeel en gelijkwaardigheid. (9.1.7)
• Weten dat elk mens gelijkwaardig is volgens de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
  • Weten dat deze verklaring ook van toepassing is op vrouwen, holebi's, transgender en intersekse personen.
• Weten dat vooroordelen vaak leiden tot pesten, discriminatie en geweld en dat vrouwen, holebi's en transgender personen hier vaak slachtoffer van worden. (9.1.13, 9.1.14)
  • Weten dat digitale media een belangrijke rol spelen in hoe mensen naar zichzelf en elkaar kijken. (8.3.2, 9.1.8)
• Weten dat vrouwen, holebi's en transgender personen vroeger minder rechten hadden en dat dit in andere landen nog steeds zo is. (5.3.2)
• Weten dat organisaties en groepen mensen hard gestreden hebben voor gelijke rechten, zoals: (5.1.3)
  • stemrecht voor vrouwen (1948)
  • homohuwelijk (2003)
  • recht op zelfidentificatie voor transgender personen (2018)
• Weten dat er organisaties bestaan die zich inzetten voor de bescherming van de kinder- en mensenrechten. (9.1.14)
  • Weten dat çavaria zich inzet voor de gelijke rechten van holebi's, transgender en intersekse personen.